Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar'ın TBMM konuşması tam metni - ÖNEMLİ bilgiler var!

Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı bütçesi; Cuma günü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülüp kabul edildi. Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar, bakanlığının bütçe görüşmeleri öncesi Komisyona hitaben önemli bilgilerin yer aldığı bir ''sunum - konuşma'' yaptı.

Enerji ve Tabi kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar'ın, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda (17 Kasım 2023 Cuma) yaptığı ve enerji sektörüyle ilgili önemli bilgilerin yer aldığı konuşması tam metnini; önemine binaen aynen yayınlıyoruz...

Alparslan Bayraktart

Enerji ve Tabi kaynaklar Bakanı

Türkiye Bü yük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Ko misyonunun Sayın Başkanı, kıymetli üyeleri, kamu kurumlarımızın ve basınımızın değerli temsilcileri;

Şahsım ve Bakanlığım adına hepinizi saygıyla selamlıyorum. Hepinizin malumu olduğu üzere, geçtiğimiz ay, cumhuriyetimizin 100’üncü yılın ı büyük bir coşkuyla kutladık. Aradan geçen bir asırda, ülkemizi muasır medeniyetler seviyesinin  zerine çıkarma hedefi doğrultusunda birçok yeniliğe imza attık. Bu çerçevede, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı olarak, milletimizin refah seviyesini yükseltmek ve ülkemizi kalkındırmak için var gücümüzle çalışıyoruz.

Şimdi, önümüzde, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın ortaya k yduğu Türkiye Yüzyılı hedefi var. Artık, Türkiye Yüzyılı’n ı enerjinin de yüzyı lı yapacak adımla rı atacağımız yen i bir döneme giriyoru z. Bu yeni dönemde, elbett, asrın felaketi olan, Kahramanmaraş merkezli depremlerin yaralarını sarmak, bu şehirlerimizde sosyal, iktisadi ve ticari hayatı ayağa kaldırmak en önemli önceliğimiz olmaya devam edecek. Şehirlerimizi yeniden inşa ederken elektrik ve doğal gaz başta olmak üzere enerji alt yapısını da baştan aşağı yeniliyoru z. Depremden zarar gören şehirlerin hızlı bir şekilde inşa ve ihyası amacıyla tüm gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz. Ayrıca, bu toplantı vesilesiyle, İsrail'in G azze'ye yönelik gerçek leştirdiği insanlık dışı saldırıları lanetliyor, şehit olan bin lerce masum sivil Gazzeli kardeşimize Allah'tan rahmet, yaralılara acil şifalar diliyorum. Bu haklı davasında Filistin'in yanında olduğumuzu bir kez daha belirtmek isterim.

Sayın Başkan, kıymetli üyeler; Türkiye Yüzyılı’nın ilk bütçesi olması hasebiyle ayrı bir önem atfettiğimiz 2024 yılı Enerji ve Tabii Ka ynaklar Bakanlığı bütçe sunumumda tabii kaynaklardan başlamak üzere hidrokarbon arama ve üret im, enerji arz güvenliği, yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının gelişimi, nükleer enerji, enerji verimliliği, vatandaşlarımıza enerjide sağladığımız destekler, yeni teknolojiler, AR - GE ve katma değerli ürün konuları ile Türkiye Yüzyılı’n da millî enerji ve maden politikası hedeflerimiz hakkında Meclis Plan ve Bütçe Komisyonumuzu bilgilendirmek istiyorum.

Madencilik

Madencilik, modern endüstrilerin ve e konominin temel taşla rından biridir. Madenlerin çıkarılması ve işlenmesi yoluyla elde edilen mineraller, metaller ve enerji kaynakları inşaat, teknoloji, enerji üretimi ve bir dizi endüstriyel uygulama için hayati öneme sahiptir. Maden yatır mları, özellikle yapıldıkları bölgelerin ekonomisin in büyümesine, istihdam oluşturmaya ve sosyal refahın artışına vesile olurla r.

Ülkemiz yeraltı kaynakla rıaçısından oldukça zengin bir coğrafyada yer almaktadır. Üretilen maden çeşit liliği açısından dünyada 8’inci sırada yer alıyoru z. Bu zenginliğimizi ekonomiye kazandırmak için çalışmalarımızı yoğun şekilde sürdürüyoru z . Bu ç alışmalar neticesinde 2002 yılında 680 milyon dolar olan maden ihracatımızı 2022 yılında 10 kat artırarak 6,5 milyar dolara ulaştırdık ve cumhuriye t tarihin in rekorunu kırdık , 2002 yılında gayrisafi yurt içi hasıla içinde binde 8 ola n madenciliğin payın ı 2022 yılında yüzde 1,4 ’e yükselttik. Elbette bu başarıların arkasında önemli bir planlama, çalışma ve alınteri bulunuyor. Ülkemizin ye r alt ı ka ynak potan siyelin i o rta ya ç ık armak amac ıyla MTA , ku ru lduğu 1935 yılından 2002 yılına kada r 3,7 milyon metre , son yirmi bir yılda ise 8,6 milyon metre sondaj gerçekleştird i. A yrıca 2005 yılında başlatılan kömür arama çalışmaları kap samında 8,3 milyar ton olan linyit reze rvimiz bugün itibarıyla 20,4 milyar ton seviye sine ulaşmış, taş kömürü dâhil t oplam kömür rezervimiz 21,9 milyar tondur. 2022 yılında yerli kömür ür timimiz 105 milyon ton, ithalatımız ise 9 milya r dolar karşılığı 39 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Yerli kömür kaynaklarım ızın ekon omimize kazandırılması, enerji a rz güvenliğinin sağlanması açısından önemli olup kömür gazlaştırma , karbon yakalama gibi temiz kömür teknolojileriyle ilgili çalışmalarımızı da sürdürüyruz. Sahip olduğumuz yeraltı kaynaklarımızı önce insan, sonra çevre, sonra katma değerli üretim anlayışıyla değerlendiriyoru z .

maden denetimleri

Madencilikte arama faaliyetlerinden üretime kadar her aşamada sık ı denetim k ralları uygulanmakta olup yaptığımız denetimlerle madencilik sektörünü daha güvenilir ve sürdürülebilir bir hâle getirmeyi hedefliyoruz. Bu kapsamda denetlenen saha sayısı 2022 yılın da yani geçtiğimiz yıl 8.207; bu yıl 2023 yılı 14 Kasım itibarıyla 8 .049 olarak gerçekleşti ve bu yılı denetim sayısı açısından 8.500 denetimle bitirmeyi hedef liyoru z .Ülkemizde faaliyeti tamamlanan maden sahaların ı çevreyle uyumlu hâle getirme politikamız doğrultusunda bu sahaların rehabilite edilmesini sağlıyoru z. Geç tiğimiz üç yıllık dönemde 6.100 hektarlık alanda rehabilitasyon faaliyet i gerçekleştirilmiş ve bu alanlara toplam 6,5 milyon ağaç dikilmiştir. Bazı örnekleri ekranlarınızda görüyorsunuz .

bor madenleri

Küresel rezervin yüzde 73’üne sahip olduğumuz bor madeninde 2022 yılında yüzde 6 3’lük uluslararası pazar payıyla sektördeki liderliğimizi koruyoru z. B radaki hedefimiz dünya bor rezerv oranımız kadar en az pazar payına ulaşmaktır. Bu çerçevede, 2022 yılında yüzde 97’si ihracat olmak  zere 2 milyon 672 bin ton bor ürünü sat ışından 1milyar 320 milyon dolar ciroyla tarihi bir rekor kırdık .

Kıymet li hazırun, bu vesileyle bir kez daha 6 şubat depremleri sonrası canını ortaya koyarak insanlarımızın yardımına kahramanca koşan ve bir can daha kurtarab ilmek için gece gündüz enkaz başında çalışan madencilerimize huzurla rınıza şükranlarımı sunmak istiyorum. Bakanlık olarak madencilerimizin bu tecrübesini afet koordinas yonu kapsamında daha kurumsal bir yapıya dönüştürmek istiyoruz ve bu konuda ilgili kurumlarla birlikte çalışıyoruz .

hidrokarbon

Sayın Başkan,  ıymetli üyeler; h idrokarbon sektöründe arz gü venliği vekeşif lerimizle ilgili bilgilendirmek ist iyo rum . Net enerji ith alatç ıs ı konumunda bulunan ülkemizin hidroka rbon sek töründe ya şanabilece k ulusla ra ras ı f iyat dalgalanma larından ve te darik prob lemle rinden etkilenmemesi a macıyla yen i ka y nak ve gü ze rgâh larla birlik te ka liteli ve kesint is iz enerjiyi temin ederek enerji arz gü ven liğimizi sa ğlama hususunda çalış ıyoru z . 2002 yılında 31,7 milyon ton olan ham petrol ve petro l ü rünle ri ithalat ım ız 2022 yılında 37,7 m ily ar dola r ka rş ılığı 47,4 milyon ton olarak ge rçek leşmiştir. Petrol ve pet ro l ürünle ri ih racat ımız ise 2002 yılında 3 milyon ton iken 2 022 yılında 12,7 milyon ton o larak ge rçek leşmiştir, 2002 yılında LPG ithalatım ız hemen hemen yok iken ge çtiğimiz yıl 2,3 milya r dolar ka rş ılığı 3, 2 milyon ton LP G ithalat ı yapt ık . Yine 2002 yılın da 17 milya r metreküp olan do ğal ga z tüket imimiz 2 022 yılında 54 milya r metreküp olara k ge rçek leşmiştir. Artan doğa l ga z t alebimizin ka rş ıla nması noktas ında 19 bin kilometre ilet im ve 192 bin kilo metre dağıt ım do ğal ga z hatlarım ız , 3 ’ü FSRU olmak ü ze re , 5 L NG tesisim iz , hâl iha zırda 5,8 milya r metreküp depola ma kapasitesine sahip ik i ye r a lt ı doğa l ga z de polama tesis imiz bize bü yü k katk ı sa ğlam aktadır . Son yirmi b ir yılda gün lük doğa l ga z giriş kapasit emizi yak laş ık 5 kat ına ç ıka rara k 447 milyon met reküpe ulaşt ırd ık . Bu sa yede f arklı teda rik ka ynak larından istediğim iz zaman da ve miktarda do ğal gaz temin etme es nekliğine ka vuş tu k . Diğe r taraf tan , doğal ga z u laşma yan y erleş im ye ri kalmayaca k hedef imiz do ğrultusunda 2002 yılında sadece 5 şehrimizde ku llanılan do ğal ga zı bugün 81 il ve 793 ye rle şim ye rine get ire rek nüf usumuzun yü zde 83 ’üne doğa lga z k ullan ım imkân ı sunduk . A yrıca , 2002 yılında sadece 7 organ ize sana yi bö lge mizde doğal ga z varke n bugün 212 organize sana yi bölgemize do ğa l ga z a rzı sağlıyo ru z .

Kıymet li ha z irun, dışa ba ğım lılıkla ve cari aç ıkla mücadelemizde öze llik le kendi hidroka rbon ka ynaklarım ızı ü ret memiz ha yati bir önemi haizdir. 2016 yılında kamuoyu na duyu rdu ğumu z millî enerji ve maden polit ikas ı kapsa mında yeni b ir vizyonla , kend i gemilerimizle arama ve üretim strate jisi gelişt irdik ve bu polit ikam ızla 4 d erin deniz sondaj ve 2 sismik a raşt ırma gemis inden o luşa n dünyan ın en ge lişm iş f ilola rından bir in i kurduk . Bu çerç evede , Sa karya Gaz Saha s ı ’nda 710 milyar met re küplük doğal ga z re ze rvi keşf i ve son ras ında üç yıldan k ıs a bir sü rede , rek or bir sürede bu doğal ga zı Filyos Do ğa l Gaz İş leme Tesisinde kare ye ç ık ararak halk ım ızın ku lla nım ına sunduk . Sakarya Ga z Sahası ’ndan hâl ihazırda günlü k ya kla ş ık 4 milyon metreküp e ulaşan b ir üret im değerine sahib iz . Bu üretimle o rta lama bir buçu k milyon hanen in gü nlük do ğal ga z ihtiya c ı karş ılanmaktad ır.

Sayın Baş kan ım , değerli Komis y on üyele ri ; bir d önem adı terörle anılan Gaba r, Ka to ve Bes tle r Dereler bö lgele ri a rt ık keş if leriyle , ü re timle , kalk ınma yla ve huzu rla an ılm aya ba şland ı . Bilindiği ü ze re , Gabar bölge sinde Ma yıs 2021’de Şehit E sma Çe vik Sahas ı ’nda, Nisan 2023 ’te ise Şehit A ybüke Yalç ın Sahas ı ’nda önemli petrol k eşif leri ge rçe kle ştirdik . Şehit A ybüke Yalç ın keşf i Türk iye'de ka ra a la nlarında bu güne kadar cumhuriyet tarih i boyunca yap ılmış en bü yük keşif o lmakla be raber k üresel ölçekte de 2023 yılında yap ılan en büyük ka ra keşf idir . Bu gün Gabar bölge sinde günlü k ya kla ş ık 23 bin va ril ham petrol üret iyoru z , bö lgede üretimi a rtt ırmaya yönelik sonda j ope ras yon ların a da de vam ed iyo ru z . Hid roka rbon alan ında yü rüttü ğümü z çalışmaları sa dece yurt iç iyle sın ırlı tutmuyo ru z , yü rü ttüğümü z akt if enerji diplomas is iyle Ira k v e Lib ya başta olmak ü zere Af rika , Kaf kasya ve diğe r co ğraf ya larda petrol ve do ğal ga z proje lerinde ye r a laca ğız . Bu ra lard a millî şirket le rim iz Türk iye Pet rolleri ve BOTAŞ'ı önemli göre vle r bek liyor

elektrik

Sayın Başkan, değerli üyeler; ülkemiz elektrik talebi son yirmi yılda yıllık ortalama yüzde 4 ,7 art ışt ır. Elektrik tüketimimiz 2002 yılında 133 teravat s viyesindeyken 2022 yılında yaklaşık 2,5 kat artarak 331 milyar teravat olmuştur. Bu denli yüksek talep artışını karşılamak için ortaya koyduğumuz politikalar doğrultusunda 2002 yılında 31 bin 486 megavat olan elektrik kurulu gücümüz bugün yine 3,3 kat artarak 106 bin megavatın üzerine çıkmıştır. Kurulu gücümüzün yerli kaynak oranı ise yüzde 55’i yenilenebilir enerji olmak üzere bugün itibarıyla yüzde 66 seviysindedir. Ayrıca, 2002 yılında yüzde 26 seviyesinde olan hidro elektrik dâhil yenilenebilir kaynaklı elektrik üretiminin enerji sepetimiz içerisindeki oranı yüzde 42 seviye sine yükselmiştir. Yenilenebilir enerji potansiyelimizden azami şekilde yararlanmak için uygulamaya aldığımız YEKDE M ve YEKA uygulamaları sayesinde Avrupa ’nın ilk ve tek tam entegre güneş paneli fabrikasını kurduk ve burada üretilen panellerin kullanıldığı Avrupa’nın en büyü k güneş enerjisi santrali olan 1.000 megavat kapasiteli Konya Kara pınar GES’ i devreye aldık. Ekipman üretim alanında da yerlileştirme çalışmalarımız ve desteklerimizle sanayimize güneş panellerinde yüzde 77; rüzgâr türbin lerinde ise yüzde 60yerli üretim kabiliyet i kazandırdık.  Uyguladığımız modeller ve özenle yürüttüğümüz politikalar sonucunda ülkemiz toplam yenilenebilir enerji kurulu gücü bazında Avrupa’da 5’ inci, dünya genelinde ise 12’nci sırada yer almaktadır. Diğer taraftan, enerji sektöründe ki büyüme ve dönüşümün vazgeçilmez b ir p rçası olan elektrik enerjisi alt yapımıza dönük yatırımlar sayesinde 2002 yılında 43 bin kilometre olan elektrik iletim hattı uzunluğumuz, bugün itibarıyla 74 bin kilometreye çıkm ışt ır. 2002’de yaklaşık 780 bin kilometre o lan dağıtım hattı uzunluğunu da 1,4 milyon kilometreye ulaştırdık .

nükleer enerji

Nüklee r enerji a lan ında yap ılan çalışmala r … Sad ece yen ileneb ilir enerji ka ynak larına yap ılan yat ırımla r ü lkemizin artan ene rji ihtiya c ın ı sorunsu z karş ıla yab ilmemiz ve h edef lediğimiz ka rbon emis yonu aza lt ım oran ına ula şabilmemiz için maale s ef yeterli de ğil dir. S ıf ır ka rbon sa lım ıyla enerji ü reten n ükleer güç sant ralleri , e lekt rik üretiminde sü rek li ve gü ven ilir bir ba z yük kapas ite s i sağla ya rak ene rji arzın ın ist ik rarını ve kesint is iz ele kt rik teminin i deste kler yap ıdad ır . G ünümüzde , dün ya da 32 ülkede 412 nük le er rea ktör f aaliye tte olup , 17 ü lked e ise inşaat f aaliyet le ri devam eden 58 a det reak tör bulun maktadır. A kku yu Nük leer Güç Sa ntrali Proje ’miz le bu alanda önemli bir aşama ka yd ettik . Şu anda tüm ulusla ra ras ı gü ve nlik standa rtla rın a u ygun şe kilde 4 reaktö rün a yn ı anda inşas ına de vam ediyoru z . Ve yine hepi mizin m alumu , 27 Nisan 2023 tarih inde ilk ya kıt çubukla rı n ı saha ya get ird ik ve Ak ku yu Proje ’mize ulusla ra ras ı s tandartla rda nük leer tesis statüsü ka zandırd ık .

Diğe r taraf tan , A kku yu sahas ında şu anda 30 bine ya k ın istihdam sağlamakta yız ve santra l tümü yle devre ye alınd ığında da 4 b in kiş iye sürek li ist ihdam sağlana cakt ır. Bununla birlikte , Akku yu Nük lee r Güç Santrali ’n in bütü n ünitele rin f aaliyete geçmes iyle ülkemizin yıllık e lekt rik ihtiya c ın ın yak la şık yü zde 10 ’unu karş ıla yaca k , yıllık 7 milya r met reküp doğal ga z ithalat ı ve 35 milyon ton karbon salım ın ın da önüne geçecektir . Ayrıca , ü zerinde çalışt ığım ız S in op ve Trak ya Nükleer Gü ç Sant ral leri proje lerine yöne lik te knolo ji sa hibi ülkele rle görüşmele rimi z d evam etmektedir.

enerji verimliliği

Sayın Başkan ım, k ıymetli ü ye ler; önemli bir a rz ka yna ğı ola rak değerlendird iğimiz ene rji verimliliğini en temiz ve en ucuz ene rji k ayna ğı olarak görü yo ru z . Bu bak ış aç ıs ınd an hareket le enerji verimliliğine a yrı bir önem atf etmekteyiz . Enerji ve rimliliği konusund a yap ılan ça lış malar netices inde 2017-2023 döneminde uygu lad ığım ız Ulusal Ene rji Ve rimli liği Eylem Plan ı kaps amında 2017-202 2 döneminde enerji verimliliğine t oplam 7,5 milya r do la rlık yat ırım yap ılma sın ı ve 18,7 milyon TEP kümüla tif enerji tasarruf unu sağladık . Yine, bun unla birlikte , 59 milyon ton sera ga zı emis yonunu engelled ik ve 39.5 00 ila ve istihda ma sahip bir sektör oluştu rduk . A yrıc a , 2000 yılından bugüne enerji yo ğunlu ğumu zda yü zde 27 düşüş ge rçe kleş t ird ik . Ö ze llik le e nerj i verimliliğind e rekor b ir yıl o larak nitelend ird iğimiz 2021 yılında Ulu slara ras ı Enerji Ajans ı verile rine gö re , yü zde 2,7 ’yle dü nyada enerji yo ğunluğunu en çok iyileştiren 2’nc i ülke olduk .

Diğe r ta raf tan , enerji ve rim liliğini a rtt ırma yı ve ö zel sektörün f inansal yü künü a zaltmayı hedef leyen ve rimlilik a rt ırıc ı p ro jeler kapsamında şu ana kadar yap ılan 50 0 milyon TL tuta rındak i yat ırımla ra 126 milyon TL destek ve rdik . Sö z konus u yat ırımla r sonu cunda yıllık 816 milyon TL karş ılığı o lan tasarruf elde edilmes i ni de sağladık . Kamu ka ynakların ın daha ve rim li kullan ılmas ın ı v e enerji maliyetlerinin a zalt ılması amac ıyla Sayın Cumhurbaşkan ım ızın im za s ıyla ya yım lanan 3 Kasım 2023 t arih li Genelge ’ yle yü zd e 15 olan kamu binalarında ki e nerji tasa rruf u hedef ini 2030 yılına kada r asga ri yü zde 30 ’ a ç ıkard ık .

rebaketçi enerji piyasaları

Sayın Başkan, değe rli Komis yon ü yeleri ; ene rji piyas aların ın rekabete açık , öngörü lebilir, şef f af ve mali aç ıd an güç lü bir şe kilde o luştu rulma sı ve piyasa o yuncu la rın ın tica ri iş le m yapabilecek le ri piyasa ara çların ın çeşit lendirilmes i büyü k önem arz etmektedir . Dün ya ekonomile ri , ö zellik le salgın sonra s ı dönemde toparlanma sürecine girmiş ve taleptek i olağan dış ı a rt ış karş ıs ında küresel a rzın yete rs iz ka lmas ı , ulusla rara s ı k rizler ve yat ırım ek sik liği gib i sebep lerle e nerji f iyatla rı önce kademeli olarak , akabinde ise h ızlı b ir yü kse lişe geçmiştir . Bu h ızlı f iyat a rt ış la rından vatanda şla rım ızın asga ri dü ze yde etkilenmes i için Elekt rik Piya sa sında Azam i Uzla şt ırma Fiyat ı Uygu laması ’n ı ge liştird ik . S akarya ga z saha s ından ürettiğimiz ga zın 2023 yılı Nisa n ayında ka r a ya ulaşmas ıyla b irlikte ya yım lanan Cu mhurbaşkan ı ka rarıyla konut , ibadethane ve cemevi abonelerin in ilk a y tüm tüket imleri ücrets iz o lacak ş ekilde , sonrak i a ylarda ise a ylık 25 metreküpe denk gele n tüketimle rini n bir yıl bo yunca ü crets iz olmas ı kara rlaşt ırıld ı . Bu kapsa mda , 6,4 milyar metreküp doğa l ga zı bedelsiz o larak vatandaşlarım ıza sunu yor olaca ğız . Diğer taraf tan , ihtiyaç sahibi hane lere elekt rik tü ketim deste ği ve rilmes ine dönük Cumhurbaşkan lığı kara rı kap samında , hanedeki k işi sa yıs ına gö re aylık 150 kilo vat saat karş ılığı tuta ra kadar destek leme yapmakta yız . Bu kapsamda , 2019’dan bugüne kad ar 18,2 milyar TL tutarında e lektrik tüketim deste ği v erdik . A yrıca, 20 22 yılında 1,9 milyon aile ye 1,7 milyon ton köm ür desteği sa ğlad ık . 2023 yılında da ıs ınma amaçlı kömü r desteği sağlama ya de va m ediyoru z . Köm ür deste ği alan hanelerden iste yenlerin bunu doğal ga z olara k da ku llanabilme lerini s ağla yacak dü zen leme kapsamında da 2 022 yılından it ib aren 634 milyon TL tutarı nda do ğal ga z tüketim deste ği v erdik . Aile ve So s yal Hizmet ler Ba kanlığın ın sa ğlad ığı bu destekle rin haric inde , 2022 yılında geç tiğimiz yıl vat andaşlarım ızın elektrik ve do ğa l ga z t üketimle rin in 27 0 milya r liras ı devletimiz taraf ından karş ılanm ışt ır.

deprem bölgesi enerji altyapısı

Sayın Ba şkan , k ıymet li Komis yon üye leri ; bunun yan ında , dep rem bölgem izdek i yaraların sa rılmas ı için af etzede va tandaşlarım ızın enerji f aturalarıyla ala k alı ko la ylıkla r sa ğlad ık . Bu kap sa mda , depremde evi ve ya iş ye ri yık ılan , a c il yık ıla cak orta v e ağır hasa rl ı vat andaşların dep re mden önceki ödenmemiş tüm doğal ga z ve e lekt rik f aturala rın ı s ild ik . A yrıca , depremden herhangi b ir zara r gö rmeyen yükse k tüketim li san ayi ve tica rethane abo neleri ha riç olmak ü zere , K ahramanmaraş Hata y , Adıyaman, Malat ya illerinin tam a mıyla Ga ziantep ’ in İ slah iye ve Nurdağ ı ilçe le rinde e lekt rik ve do ğa l ga z f aturaların ın ta hakkuk ve tah silatların ı erteled ik . E rte leme döneminden so nra tan zim edilen f aturaları ise herhangi bir f aiz u ygulam adan 6 eşit takside böle rek öd eme kolaylığı sa ğlad ık . Bütün bunlarla birlikte , dep rem so nras ı e lekt rik ve doğal ga z alt yap ıların ı mümkün olan en kısa sü rede tek ra r de vre ye ald ık . Bölgedeki şehirle rimizin yen iden in şas ı ka psamında enerji alt yap ıların ın ive di şek ilde o luştu rulmas ı için yo ğun ga yret sarf edi yo ru z . V atandaşlarım ızın yen i ye rleşim yerlerinde enerjiye dair he rh angi bir s ık ınt ı ya şamamaların ı tem in edece ğiz .

lityum...

Sayın Ba şkan , de ğe rli ü yele r; konu şmamın baş ında if ade ettiğim gib i , madenlerimizi k atma değerli bir şek ilde ekon omimize ka zand ırma yı hedef liyo ru z . Bu kapsamda , bor minerallerinden kat ma değe ri yük sek niha i ürün ü retilmesine yönelik ola rak yıllık b in ton kapas iteli bo r karb ü r ü retim tesis ini bu yıl devre ye ala rak bo r karb ür ü reten dünyadak i beş ülke den biri konumuna geld ik . Za yıf çö ze lti ve a tıkla rdan lit yu m karbonat elde etmek üze re Esk işeh ir Kırka'da ve B alıkes ir Band ırma ’da toplam 700 ton kapasite li ü retim tesis lerimi zle, ülkemizin yine bu alandaki itha lat ın ın ya klaş ık yü zde 5 0’ sin i ye rli ü ret imle ka rş ılama yı he def liyo ru z . A yrıca , çelik ve ile ri teknolo ji üret imi başta olmak ü zere , ço k sa yıda u ygu la mada kullan ılan ve ithalat yo lu yla ka rş ıla nan f erroborun ülkemiz de üret ilmesi için yine Ba lıkes ir Ba ndırma ’da geçt iğimiz yıl temelini attığım ız yılda 8 00 ton kapasite li tesisimizi inşa llah ön ümüzd ek i yıl ha ziran a yında de vre ye alaca ğız . Diğe r t araf tan , Eskişeh ir Be yliko va'da d ünyan ın te k saha da en büyü k ik inci nadir top rak elementleri re zervin i keşf ettik ve ilk etapt a yıllık 1.200 ton ce vher iş le ye cek Nadir Toprak Element leri Pilot Üretim Te sis ini de bu yıl içinde d evre ye a ld ık . Bu tesisten de en k ısa zamanda endüstriyel üretim tesisin in inşaatına baş la ya rak yıllık 570 bin ton cevheri işlemeyi hedef liyo ru z .

Hedef lediğimiz b u enerji dönüşümü iç in yeni bir ya tırım ve ref orm d önemi başlat ıyo ru z . B u yen i dönemde yü rütece ğimiz çalışma larla ilgili polit ika larım ızdan da bira z bahsetmek ist iyo rum .

emisyonlar

Sa yın Cumhurbaşkan ım ızın ilan ett iği ü ze re 2053 yılına ka dar net s ıf ır emis yon lu bir ekonomi o lmayı hedef liyoru z , önümüzdeki otu z yıllık p lanla rımızı bu hedef doğrultusu nda şekillendiriyoru z . Bu sü reçte , öncelikli konularımız ; yen ileneb ilir ene rjiden a zami dü zeyde istif ade et mek , enerji verimliliği , küçük modüle r reaktö rle rin de dâhil o lduğu nü kleer ene rji , h id rojen , batarya ve diğe r depolama siste mleriyle enerjide dijita lle şme ve krit ik madenler, k rit ik mineraller o lacak tır. Genç ve arta n nüf us yap ıs ı , üretim odaklı gelişen s anayis i ve bü yü yen ekonomisiyle ülkemizin enerji talebi artma ya de vam ediyor. Bu kapsa mda , 2035 yılınd a elektrik tüket imimizin 511 milyar k ilo v atsaate ç ıkaca ğını ön görü yoru z . Bu talebi karş ılarken yen ileneb ilir ene rjin in elekt rik ü retimi içindek i pa yın ı yü zde 55’e, kurulu güç iç indeki pa yı nı ise yü zde 65 ’e çıkarma yı hedef liyoru z . Bunun iç in her yıl 3 .500 mega v at güne ş ve 1.5 00 mega vat rü z gâ r santralin i d evre ye alaca ğız . A yrıca, bir ilk ola rak , t oplam 5.000 megavat deniz üstü rü zg âr kurulu gü cünü de enerji sepet imize d âhil edece ğiz .

enerjide dışa bağımlılık

Kıymet li ha z ıru n, kara ve d eniz a lanla rında yoğun şek ilde yü rüttü ğümü z a ra ma çalışmala rına bu yeni sü reçte de tempom uzu artırara k devam edece ğiz . “Co ğraf ya kade rdir anca k enerjid e dışa ba ğımlı lık kader değildir. ” anla yış ıyla , milletimizin ref ahı ve yaşam kalitesin i a rt ırma k iç in bulduğumu z ka yn akları h ızlı b ir ş ekilde de vre ye a laca ğız . Saka rya ga z sahas ındaki p rojenin f az-1 k ısmı tamamlandığınd a üretimimizi gü nlük 10 milyon metreküp e , f az-2 k ısmı t amamlandığında ise günlük 40 milyon metreküpe ç ıka ra cağız .

Diğe r ta raf tan , hedef imiz , sadece Gabar’da 2024 yılı sonunda , bu gün 23 bin varil olan günlü k ü retim i 10 0 bin varil ü ret im e ulaşt ırmak ve yurt iç i üretimim izi topla m 200 bin varilin üze rine ç ıka rmakt ır. Bu da tüket imimizin ya klaş ık yü zde 20’ sin in kendi k ayna kla rım ızdan karş ılanmas ı an lamına gelmek tedir.

gençlik fonu

Meclis imizin de gündeminde o lan Aile ve Genç lik Fonu ’nun ha yat a geçmes iyle birlik t e , maden, doğal ga z ve pet rol ü re timimizden e lde edilen gelirle ri vatandaş larım ızın f aydas ına sunacağız .

Sayın Başkan , d eğe rli ü ye ler; m illî ene rji ve maden polit ikam ızın temel bileşen lerinden biri de nük leer ene rjidir . En erji po rtf öyümü zd e 2035 yılına kadar 7,2 giga vatlık yani 7. 200 mega vat lık nükleer ka yna klı k urulu güce ula şma yı he def liyo ru z . Ö ze llikle sana yimizin e nerjideki dönüşü mü iç in katk ı sa ğla yacak olan , büyü k ölçe kli sant ra lle rden çok daha hızlı devre ye giren ve karbon su zlaşma hed ef lerimize önemli katk ıla r sunacak küçük modüler rea ktörlere yönelik lisa nslama ve tekno lojik ge liş im sü recinin tamamlanmasın ın ardından , ü lkemizde üret im ve yerleş tirme çalışm aların ı yü rütü yo ru z .

Nüklee r endüst rimizde , ekipman üretim kab iliyet i gelişt irm enin yan ı sıra bu alanda ye tişt irilen in san ka yna ğım ızla kendi santra lle rimizi ku racak bir yap ıyı hedef liyo ru z .

Tüm sektörle rde ve gün lük ha ya tın he r alan ında enerji ve rim liliği potansiye lin in ek onomimize ka za ndırılmas ı için çalış ıyoru z . 202 4-2030 dönemin i kapsa y acak İk inc i Enerji Ve rim liliği E ylem Planı ’n ı da bu yıl sonuna kadar kamuoyuna aç ıkla ya cağız .

Dün ya ve Türk iye’de ki e ğilimle ri inceled iğim izde , önümüzdeki dönemde , elekt riğin birinc il e nerji ta lebindek i pa yın ın arta cağın ı öngörü yoru z . Yin e bu doğr ultuda, elekt rik depolam aya yönelik bata rya ve diğe r depolama teknolojile ri i le hidro jene yöne lik çalışmala rım ıza hız ve rdik . Bu yıl baş ında kamuoyu yla pa yla şt ığım ız Türk iye Hidro jen Teknolojileri St ratejis i ve Yo l Haritas ı çe rçe ve sinde , 2030 yılı nda 2 giga vat, 2035 yılında 5 giga vat lık elekt ro l izö r kap asites ini de vre ye alara k gelişm iş ülkele rle rekabet eden bir h idro jen değer zin ciri te sis etmeyi hedef liyo ru z . Ülk emizin yen ileneb ilir enerji potans iyelin in de öze llik le yeş il hidro jen üret imin de kilit b ir ro l o yn aya cağına inan ıy oru z .

finans merkezi - madencilik

Sayın Başkan , değe rli ü ye le r; İstanbul Fina ns Me rke zi ’mizi, enerjinin yan ında madenciliği de kapsa yan gen iş çaplı b ir merke z olarak planlıyo ru z . Bu a nlamda ülkemizi , ka ynakla rın p iyas a oyun cula rı ta raf ından rekabetç i bir şe k ild e f iyat land ırıld ığı , iyi işle yen , ş eff af ve eriş ileb ilir b ir piyasan ın va r old uğu b ir enerji ve maden tica ret m erke zi h â line getirme yi hedef liyo ru z .

iklim değişikliği - epiaş

Bunun yan ı s ıra , ik lim de ğişikliğiyle mücadelenin en önemli araçla rından biri o lan ka rbon f iyatlamas ı iç in EPİAŞ bün yesinde haliha zırda yü rü yen elektrik ve doğal ga z piya sala rın ın yan ına önüm üzde ki yıl emis yon t ica re tini de e kleme yi h edef liyo ru z .

enerji diplomasısı

Sayın Baş kan , d eğe rli mille t vek illeri ; ülkele rin en erji a rz gü venliği doktrinle ri e tkin b ir ene rji d iplomas isin i z o run lu k ılmaktadır. Bu kapsa mda , Türkiye ’nin enerjide merke z ve tica ret üs sü o lması , doğu ile bat ıyı birleşt irmes i , e nerji ka yna kla rı transf erinde alternat if ka ynak ve gü ze rgâhla rla en erji maliyetle rini aşağı çekmesi v e enerjide bölge sel bir aktör h âline ge lmesi adına yen i iş birlik lerinin ge liş tirilmesi bü yü k önem arz etmekted ir.

enerji arz güvenliği

Sahip o lduğumu z iç pa za r bü yüklü ğü ve ene rji a lt yapım ızla bö lgemizin de enerji arz gü ve nliğine katk ı su nmaya de vam e tmekteyiz . Bulga ristan , Maca ris tan , Rom anya ve son ola rak Mold o va ile ga z ihra cat ı anla şmaların ı hayata geçird ik . Önümüzde ki s üreçte ihra cat bağlant ıla rım ıza yeni ülkele rin ek lenmesine dönük çalı şmaya de vam e deceğiz ve bu s uretle enerjide Türk iye 'nin bö lgese l k onumunu her geçen gün daha da güç lendirece ğiz. Tek millet , ik i d evlet şia rıyla en erji alan ında Türk iye - Aze rba ycan ka rdeşliğinin orta k amaçla rı e traf ında Nahç ıvan 'ın doğalga zın ın temin edilmesine yön elik I ğd ır -Nahç ıvan Do ğalga z Boru Hatt ı Pro jes i'ni en k ısa zama nda tamamla yara k Nah ç ıvan'ın yıllık 500 milyon metre kü plük do ğal ga z iht iyac ın ın t amamını Türkiy e'den karş ıla ya cağız.

elektrikli - araçlar depolama

Kıymet li ha zıru n, sa vunma s anayi tekno lojilerinde, e lekt rikli araçla rda, depola ma teknolojilerin de ve yenilenebilir tekno lojile rinde krit ik madenler, nad ir toprak e lementle ri önemli ve st ra tejik konumdad ır. Millî maden mücadelemiz do ğrultusu nda ülkemizi sahip oldu ğu zen gin ka ynakla rı iş le ye rek yeş il dönüşü m iç in gere ken k rit ik minera lle rin önemli bir teda rikç is i hâline getirme yi hed ef liyoru z.

enerji - sivil toplum

Enerji ve madenc ilik sektö ründe iy i bir yönetişim an layış ı kada r et kili bir ilet işim in de önemli olduğun u düşünüyo ru z. Vatandaşlarım ızd an, iş dünyas ından, siv il top lumdan, siy asetten ve ünive rs itele rden gelen ge ri bild irimle r, ve rd iğimiz mesa jla rın karş ılık bu ld uğunu gö steriyo r. Bu kat ılım c ı anla yış, enerji ve madencilik polit ikam ızı belirlemede b ize önemli katk ıla r sunu yo r. Bundan sonra da bu bakış aç ıs ıyla tüm paydaş la rım ızla bir a ra ya ge lme ye , onların f ikirle rin den ist if ade etmeye de vam edeceğiz.

teiaş

Sayın Ba şkan, k ıymet li Komis yon üye leri; Sa yışt ay Baş kanlığın ın Bakanlığım ızın 2 022 mali yılı Denetim Raporu ’n un “Denet im Bulgula rı” bölümünde Bakanlık bütçe sinden ö demesi yap ılan genel a yd ınlatma gideri alacak lıs ı o lan şirketle rin Baka nlık ilgili ku rulu şu TEİAŞ’a borçların ı ödememesi şeklinde bir bulgu ya ye r verilerek “TEİAŞ alacak lıların ın zaman ında tahs ili için yasal d üzen leme yap ılm asın ın u ygun olacağı değerlendirilmiştir.” if adesine ye r ve rilmiştir. Sö z konusu bulgu ya ilişk in ge rekçe li ce vab ımız Sa yışta y Ba ş kanlığına gönderilmişt ir. A yrıca, T EİAŞ'ın elekt rik da ğıt ım şirketle rinde b irikmiş ala cak ları büyük o randa tahsil edilmiştir, muacc el alaca kla rın ın d a tahsiline de vam edilece ktir.

Tespit ve de ğerle ndirmele rine öne m ve rd iğimiz Sa yış ta y yetk ilile rine yapt ıkla rı katk ılar iç in şahs ım ve B akanlığım ad ına t eşekkü r ediyo rum .

enerji bakanlığı bütçesi

Son olarak Sayın Başkanım Kesin hesap ve bütçe özet bilgileri: 5,33 milya r TL o lan Ba kanlığımızın 2022 yılı bütçesi başlangıç ödeneğine genel aydınlatma giderleri ile cari ve yatırım giderleri için 7,55 milyar TL eklenmesi sonucunda, 2022 yılı bütçe ödeneğimiz toplam 12,87 milya r TL olmuştur. Bu tutarın 12,78 milyar TL'si harcanmış olup, kalan 92,2 milyon TL ödenek yıl sonunda iptal edilmiştir. Bakanlığım ız 2022 yılı bütçe gerçekleşme oranı yü zde 99,3 ’tür. Bakanlığımız merkez teşkilatı ile 2024 yılı bütçe teklifi genel aydınlatma dâhil olacak şe ilde 48,32 milyar TL olup MTA, MAPEK, TENMAK, EPDK ve NDK’yle birlikt e teklif edilen toplam bütçe tutarımız 61,96 milya r TL'dir.

Bu vesileyle sözlerime son verirken, tekrar 2024 yılı bütçemizin milletimiz, devletimiz ve Bakanlığımız için hayırlara vesile olmasını diliyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum.

(Kaynak: TBMM Plan Bütçe Komisyonu Yayınlanan Tutanaklar)

(enerji haberleri - enerji ekonomisi)